آیا نگرانید که دندانهای فرزندتان بیش از حد کج و معوج هستند و نیاز به اصلاح شدن دارند؟ در چنین شرایطی چه کار می‌کنید؟ تا حدود کمی کجی در دندانهای شیری طبیعی است و ممکن است با گذشت زمان خودبه‌خود درست شود (جزئیات بیشتر را در مقاله “دندانهای نوزادم کج درآمده‌اند، چه کار کنم؟” بخوانید). اما به این نشانه‌ها توجه کنید تا متوجه شوید این مشکل نیاز به توجه بیشتری دارد یا نه:
۸ نشانه برای اینکه ممکن است فرزند شما نیاز به ارتودنسی داشته باشد
1. دندانهای نامرتب
همان‌طور که گفتیم، کج بودن دندانهای شیری در حالت عادی موجب ایجاد مشکل نمی‌شود. در اغلب موارد بعد از جایگزین شدن دندانهای دائمی به جای دندانهای شیری، این مشکل حل می‌شود. اگر دندانهای دائمی درست جایگزین شوند، جای نگرانی وجود ندارد.
اما عدم تراز بیشتر – که به آن مال اکلوژن می‌گویند – می‌تواند نشانه‌ای برای نیاز به اصلاح فرم دندان‌ها باشد. برخی از عدم ترازها و تقارن دندانی رایج در کودکان عبارتند از:
- اپن بایت که در آن دندانهای عقبی به هم می‌رسند اما دندانهای جلویی هنگام بسته شدن فک، به هم نمی‌رسند.
- اوربایت که در آن دندانهای بالایی بیش از حد روی دندانهای پایینی قرار می‌گیرند.
- آندربایت که در آن دندانهای پایینی روی دندانهای بالایی قرار می‌گیرند.
- کراس بایت که در آن برخی از دندانهای بالایی روی دندانهای پایینی و برخی از دندانهای پایینی روی دندانهای بالایی قرار می‌گیرند.
تشخیص زودهنگام این مشکل موجب می‌شود از تاثیر منفی دندا‌های شیری نامرتب بر دندانهای دائمی جلوگیری شود.
2. ازدحام دندانی
ازدحام دندانی زمانی اتفاق می‌افتد که به دلایل مختلف، دندانهای کودک برای رشد با کمبود فضا مواجه هستند. این امر موجب می‌شود بسیاری از دندان‌ها در زوایای نادرست رشد کنند، برخی از دندانهای دائمی در جلو یا عقب دندان کناری به وجود بیایند، بالا و یا پایین لثه ایجاد شوند، پیچ بخورند و یا سایر مشکلات رشد نادرست دندان‌ها پیش بیاید.
ازدحام دندانی همچنین می‌تواند باعث عدم ترازی‌هایی شود که در بالا توضیح داده شد و اغلب منجر به درد در ریشه دندان، درد فک، مشکل در مسواک زدن یا ایجاد مشکل در صحبت کردن می‌شود. در ادامه در مورد برخی از این موارد نیز توضیح خواهیم داد.
3. مکیدن طولانی مدت انگشت یا استفاده از پستانک
به طور کلی ایده آل است که کودک شما از حدود 12 تا 24 ماهگی به بعد به مکیدن انگشت و استفاده از پستانک عادت کند. سپس تا زمانی که کودک 4 ساله می‌شود، بهتر است این عادت‌ها کاملاً متوقف شده باشد.
زیرا مکیدن انگشت و استفاده از پستانک می‌تواند در واقع باعث بروز مشکلات بهداشت دهان و دندان شود. مکیدن مداوم انگشت، فشار آوردن روی دندان‌ها و داشتن یک شیء در دهان در تمام اوقات می‌تواند باعث رشد کج دندانهای شیری شود. به عنوان مثال یکی از مشکلات رایج در اثر استفاده طولانی مدت از پستانک، ایجاد فاصله بین دندانی است.
4. ریزش زودهنگام دندانهای شیری
دندانهای شیری مانند راهنمایی برای دندانهای دائمی هستند تا دندانهای دائمی مطابق با فرم دندانهای شیری رشد کنند. این دندانهای شیری زمانی که دندانهای دائمی آماده رشد هستند شروع به افتادن می‌کنند و رشد دندانهای دائمی باعث قطع عصب دندانهای شیری می‌شود. سپس دندانهای شیری می‌افتند و جای آنها را دندانهای دائمی پر می‌کنند.
اگر دندانهای شیری کودک شما به دلایلی مانند آسیب یا بیماری لثه خیلی زود افتاده باشند، دندانهای دائمی که قرار بود جایگزین آنها شوند، دیگر آن راهنما را نخواهند داشت. این امر می‌تواند مشکلاتی در رشد آنها ایجاد کند. ممکن است دندانهای دائمی برای پر کردن فضای خالی بیش از حد مجاز رشد کنند که باعث می‌شود دندانهای کناری فضای کافی برای رشد نداشته باشند. به عنوان جایگزین، امکان دارد دندانهای شیری کناری به جای آن فضا کشیده شوند که همان مشکل را ایجاد می‌کند. ارتودنسی می‌تواند به جلوگیری از این اتفاق کمک کند و جای دندانهای دائمی را برای رشد درست نگه دارد.
5. مشکل در جویدن
اگر کودک شما به دلیل قرارگیری دندان‌هایش مشکل در جویدن دارد، این مسئله می‌تواند نشانه‌ای از کجی بیش از حد دندان‌ها باشد.
مشکل در جویدن می‌تواند منجر به مشکلات هضم شود، زیرا وقتی غذا به اندازه کافی جویده نشود، می‌تواند باعث نفخ، اسهال، کرامپ و سایر مشکلات شود.
نشانه دیگر مشکلات جویدن، گاز گرفتن مکرر گونه یا زبان است. اگر کودک شما گاه‌گاهی گونه یا زبانش را گاز بگیرد مشکلی نیست، همه گاهی این کار را می‌کنیم! اما اگر به طور مکرر این امر اتفاق بیفتد، ممکن است به این معنی باشد که دندانهای او در جای اشتباهی قرار گرفته‌اند و مشکل ایجاد می‌کنند.
6. تنفس دهانی
تنفس بیش از حد از راه دهان می‌تواند به چند روش مشکلاتی در دهان به ویژه در کودکان ایجاد کند، از یک طرف، با مشکلات تکاملی در فک، لب‌ها و صورت ارتباط دارد. این امر همچنین می‌تواند باعث خشک شدن بزاق دهان شود که منجر به افزایش رشد باکتری‌ها میگردد (که سپس می‌تواند منجر به بیماری لثه و پوسیدگی دندان شود).
اگر این مشکلات تکاملی رخ دهند، کودک شما ممکن است نیاز به ارتودنسی داشته باشد تا به تکامل صحیح صورتش کمک کند، در حالی که یک متخصص گوش، حلق و بینی به او در تنفس کمک می‌کند.
7. مشکلات گفتاری
کودکان برای تکامل صحیح گفتار و زبان به دندانهای خود نیاز دارند.
تکامل دندان‌ها و فک نقش مهمی در توانایی صحبت کردن کودک دارد. اگر این موارد به هر دلیلی مانند آسیب، عدم تراز یا سایر مشکلات تحت تاثیر قرار گرفته باشند، ممکن است اثری منفی بر صحبت کردن کودک داشته باشند، مانند لکنت زبان که نمونه رایجی است. در موارد شدیدتر این مشکلات می‌توانند موجب سخت شدن تلفظ برخی کلمات یا به طور کلی مشکل در صحبت کردن شوند.
مطالعه مطلب نقش دندان ها در صحبت کردن و نیاز به اردتودنسی در گفتار توصیه میگردد.
8. درد فک
مشکلات دهان ممکن است علائم آشکار بیرونی نداشته باشند، اما این به معنای عدم وجود آنها نیست.
ممکن است کودک شما نیاز به ارتودنسی داشته باشد اما دندان‌هایش خوب به نظر برسند. همچنین ممکن است او به طور منظم درد دهان یا فک داشته باشد و نتواند علت آن را توضیح دهد. البته درد فک می‌تواند به دلایل مختلفی باشد و برای همه آنها ارتودنسی ضروری نیست.
به هر حال، مراجعه به متخصص ارتودنسی برای تشخیص مشکل و پیشنهاد درمان ضروری است.
سن مناسب برای ارتودنسی کودک چقدر است؟
پاسخ به این سوال سخت است، چرا که بستگی به خود کودک و مشکلات موجود دارد.
سن رایج برای گذاشتن ارتودنسی بین 9 تا 14 سالگی است. در این سن کودک شما برخی از دندانهای دائمی یا شاید همه آنها را دارد، بنابراین اصلاحات انجام شده تا پایان عمر دوام خواهند داشت. با این حال باید گفت که بسیاری از مشکلات دندان و فک وجود دارند که نیاز است زودتر از این سن حل شوند تا دندانهای دائمی کودک از همان ابتدا درست رشد کنند. در این موارد، ممکن است ارتودنسی زودهنگام مورد نیاز باشد تا قبل از بدتر شدن وضعیت، مشکل کنترل شود.
