بسیاری از مشکلات دندان وجود دارند که با استفاده از ارتودنسی به راحتی قابل درمان هستند. یکی از این مشکلات که نسبتا رایج نیز می‌باشد اوربایت دندان است. در این بدشکلی، یک همپوشانی شدید بین دندان‌های فک بالا و پایین رخ می‌دهد. به صورت طبیعی دندان‌های انسان یک همپوشانی کوچک و مناسب حدودا یک تا دو میلی متری دارند. در شرایط نرمال دندان‌های پیش بالا باید روی دندان‌های پیش پایین قرار بگیرند و بین آنها فاصله‌ای باقی نماند. اگر این همپوشانی بیش از حد بزرگ باشد، به آن اوربایت مضاعف گفته میشود.
تاکنون انواع مختلفی از اوربایت شناخته شده است. همه این ناهنجاری‌ها به یک روند درمانی ثابت پاسخ نمی‌دهند. به همین دلیل، هر بیماری منحصر به فرد است و متخصص ارتودنسی باید یک برنامه درمانی اختصاصی برای صاف کردن دندان‌های وی به شکل ایمن و موثر طراحی کند. این مشکل دندان یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد به ارتودنسی روی می‌آورند. به همین علت متخصصان ارتودنسی در اصلاح این مشکل مهارت بسیار زیادی دارند!
شما با مطالعه این مقاله با هر آنچه که باید در رابطه با اوربایت بدانید آشنا خواهید شد.
اوربایت چیست؟
اوربایت دندان(Overbite) یک همپوشانی بین دندان‌های پیش بالا و پایین است. مقداری همپوشانی بین دندان‌ها نه تنها طبیعی بلکه ضروری است اما این همپوشانی نباید بیش از حد باشد؛ یعنی هنگام بسته شدن دهان، دندان‌های بالایی باید در بالا و روبروی دندان های پایین قرار بگیرند.
همپوشانی بیش از 3-2 میلی متر تحت عنوان اوربایت مضاعف شناخته میشود و یک ناهنجاری به حساب می‌آید که باید توسط یک متخصص ارتودنسی مجرب تحت درمان قرار گیرد.
انواع مختلف اوربایت
اوربایت را می‌توان به سه دسته اصلی دسته بندی کرد؛ اسکلتی، دندانی و ترکیبی از آنها.
1. اوربایت اسکلتی
اوربایت اسکلتی ناشی از رشد نامنظم استخوان فک است که در ادامه موجب رشد نامناسب دندان‌ها نیز میشود.
2. اوربایت دندانی
اوربایت دندانی در اثر عوامل خارجی موثر بر رشد دندان ایجاد می شود. به عنوان مثال این ناهنجاری می‌تواند به دلیل کمبود فضای دهان برای رشد دندان‌ها، از دست دادن دندان‌های عقبی یا عادات بد دهان رخ دهد.
ارتودنتیست ها شدت اوربایت را بر اساس میزان همپوشانی بین دندان های پیش بالا و پایین و با یک مقیاس درصدی اندازه گیری می‌کنند: اوربایت می تواند 30، 50 یا 100 درصد باشد. هرچه این عدد بزرگتر باشد، شدت اوربایت بیشتر است و استفاده از روش‌های درمانی پیچیده‌تر توصیه خواهد شد.
اوربایت برخوردی، شدیدترین شکل این ناهنجاری دندانی در نظر گرفته میشود. در این عارضه دندان‌های پایینی با بسته شدن دهان، کام دندان‌های بالایی را از پشت لمس کنند و در طول زمان به استخوان اطراف دندان‌های پیش بالا آسیب می‌رساند. در صورت عدم درمان، این ناهنجاری ممکن است منجر به از دست دادن دندان‌های پیش بالا و یا آسیب دیدگی شدید این دندان‌ها شود.
بیشتر اوربایت‌ها را می‌توان با مداخله ارتودنسی مناسب به صورت موفقیت آمیزی درمان کرد. هر چند ممکن است برخی از اوربایت های شدید علاوه بر مراقبت‌های ارتودنسی، نیاز به جراحی دهان نیز داشته باشند تا بهترین نتایج ممکن به دست آید.
جدول شدت اوربایت
| نوع اوربایت | وسعت | علت | درصد شدت | نیاز به مداخله ارتودنسی |
| طبیعی | 1 تا 3 میلی متر | معمولا دندانی | 30% | ممکن است نیاز داشته باشد |
| عمقی | 4 تا 8 میلی متر | دندانی یا اسکلتی | 50% | معمولا نیاز دارد |
| شدید | 9 میلی متر و بیشتر | دندانی یا اسکلتی | 100% | نیاز دارد |
تفاوت اوربایت با اورجت
اورجت و اوربایت دو ناهنجاری متمایز هستند. در اورجت، یک شکاف افقی بین دندان‌های پیش بالا و دندان‌های پیش پایین وجود دارد (این دندان‌ها به صورت عامیانه به عنوان دندان باک نیز شناخته می‌شوند). کسانی که اورجت مضاعف دارند احتمالا به اوربایت مضاعف نیز دچار خواهند شد. به همین علت یک متخصص ارتودنسی با تجربه باید هر دو بیماری را به شکل همزمان درمان کند.
تفاوت اوربایت با آندربایت یا کراس بایت
آندربایت نقطه مقابل اوربایت است. یعنی در این ناهنجاری، دندان‌های پیش بالا در هنگام بسته شدن دهان، به جای اینکه در قسمت جلویی دندان‌های پیش پایین قرار بگیرند در پشت آنها قرار می‌گیرند. اصطلاح دیگری که به جای آندربایت استفاده میشود کراس بایت است.
چه چیزی باعث ایجاد اوربایت می شود؟
دلایل متعددی برای بروز اوربایت دندان شناخته شده است. در ادامه به بررسی رایج ترین علت‌های این ناهنجاری می‌پردازیم.
1. ژنتیک
ژنتیک یکی از دلایل ایجاد نوعی اوربایت است که این اوربایت‌ها اوربایت اسکلتی نامیده می شوند. این ناهنجاری از مشکلات در رشد ساختار استخوان فک ناشی میشود. شکل و رشد استخوان‌ها معمولا توسط ژن‌های خاصی ایجاد میشود که از والدین و بستگان شما به ارث رسیده اند.
2. ازدحام دندان‌ها
ازدحام بیش از حد دندان‌ها می‌تواند یکی از عوامل ایجاد اوربایت باشد. در این ناهنجاری، فضای دهان به اندازه کافی بزرگ نیست که همه دندان‌ها را به صورت مرتب در خود جای دهد. به همین دلیل دندان‌ها برای جایگیری حرکت کرده و به صورت نامنظم از لثه خارج می‌شوند. ازدحام می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد؛ برای مثال از دست دادن دندان‌های عقبی در اثر سایش بیش از حد می‌تواند باعث ایجاد اورجت یا اوربایت شود.
3. عوامل خارجی
گاهی اوقات عوامل خارجی باعث ایجاد اوربایت یا اورجت می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از: مکیدن شست یا استفاده طولانی مدت از پستانک در برخی اوقات، جویدن ناخن یا مو و جویدن انتهای مداد.
اوربایت به هر دلیلی که رخ داده باشد، یک بیماری رایج دندانی است. پیدا کردن یک متخصص ارتودنسی با تجربه، کلید درمان این ناهنجاری است.
آیا اوربایت برای سلامت دندان‌ها مضر است؟
اگر شک دارید که فرزندتان اوربایت دارد، به شما توصیه می‌کنیم برای اظهار نظر تخصصی به نزدیک ترین ارتودنتیست جهت معاینه مراجعه کنید. بهتر است که همه کودکان در سن 7 سالگی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند تا در صورت تشخیص ناهنجاری فرآیند درمان هرچه زودتر آغاز شود.
اوربایت درمان نشده می‌تواند در طول زمان بدتر شود و باعث ایجاد آسیب‌های ماندگار روی دندان‌ها، استخوان‌ها و ساختار فک شما شود. این ناهنجاری همچنین می‌تواند بر گفتار تأثیر بگذارد، باعث درد در ناحیه صورت شود و حفظ بهداشت دهان و دندان را سخت‌تر کند و در نهایت منجر به التهاب لثه (پریودنتیت) شود.
اوربایت دندان ممکن است باعث احساس عذاب و درد شود و موجب این شود که لبخند زیبایی نداشته باشید اما مهم ترین عارضه این ناهنجاری، آسیب دائمی و غیرقابل برگشت به سلامت دهان و دندان شما است.
اگر اوربایت درمان نشود، در نهایت می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند؛ از دست دادن دندان، ازدحام دندان‌ها، مشکل در مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، سردرد، قفل شدن فک، درد هنگام غذا خوردن و بیماری‌های لثه از عوارض احتمالی این ناهنجاری در صورت عدم درمان هستند.
فراموش نکنید که درمان ارتودنسی صرفا برای زیبایی کاربرد ندارد. لبخند سالم با دندان‌های صاف و اوربایت طبیعی برای سلامت مادام العمر و افزایش کیفیت زندگی بسیار مهم است! دهان سالم کلید بدن سالم است.
چگونه اوربایت را درمان کنیم؟
اوربایت دندان یک ناهنجاری رایج است و تاکنون به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است. معمولا زمانی که این بیماری توسط یک متخصص ارتودنسی دارای مجوز و با تجربه اصلاح شود، به صورت صددرصدی قابل درمان است. متخصصین ارتودنسی سال‌ها مطالعه می‌کنند تا دندان‌ها را به شکلی موثر مرتب کنند؛ بنابراین یک متخصص ارتودنسی با تجربه در رابطه با درمان اوربایت مهارت زیادی خواهد داشت.
ابزارهای درمانی
ابزارهای متعددی وجود دارد که یک ارتودنتیست می‌تواند برای درمان اوربایت دندان استفاده کند. این ابزار‌ها عبارتند از:
ارتودنسی فلزی یا سرامیکی
متداول ترین ابزاری که توسط متخصصین ارتودنسی استفاده میشود، بریس‌ها هستند که به میلیون‌ها نفر از افراد پیر و جوان کمک کرده‌اند تا دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا و ماندگار داشته باشند.
اکثر ارائه دهندگان خدمات ارتودنسی انواع مختلفی از بریس‌ها را برای اهداف درمانی و زیبایی ارائه می‌دهند. ارتودنسی فلزی را می‌توان با نوارهای لاستیکی رنگارنگ، که در بین کودکان و نوجوانان محبوب هستند، جفت کرد. براکت های سرامیکی از مواد شفاف یا همرنگ با دندان استفاده می‌کنند که باعث میشود این بریس‌ها کمتر دیده شوند. معمولا بزرگسالان بریس‌های سرامیکی را به دلیل ظاهر ظریف‌شان بیشتر می‌پسندند.
پیش از هر کاری مطمئن شوید که ارائه دهنده خدمات ارتودنسی شما با تجربه است و می‌تواند از بریس مناسب برای درمان اوربایت استفاده کند. برای این کار می‌توانید به جای یک دندانپزشک معمولی، یک ارتودنتیست اختصاصی را انتخاب کنید. متخصصین ارتودنسی 2 تا 4 سال بیشتر از یک دندانپزشک عمومی درس می‌خوانند تا بر هنر تراز کردن دندان‌ها به صورت کامل تری مسلط شوند. به همین علت آنها تجربه بسیار بیشتری در رابطه با این روش درمانی نسبت به دندانپزشکان عمومی دارند. همچنین این متخصصین برخلاف دندانپزشکان عمومی، به‌جای اینکه روی مداخلات مختلف دندانپزشکی تمرکز کنند، صرفا دندان‌ها را صاف می‌کنند؛ بنابراین آنها تخصص بیشتر و تجهیزات، فناوری و ابزارهای لازم برای ایجاد نتایج مطلوب توسط ارتودنسی را دارند.
مطالعه مطلب درمان عقب بودن فک پایین(اوربایت) با ارتودنسی توصیه میگردد.
الاینرهای شفاف اینویزیلاین
اگر یک متخصص ارتودنسی با تجربه را انتخاب کرده اید، الاینرهای شفاف اینویزیلاین نیز یک انتخاب عالی برای اصلاح اوربایت هستند. وی در این روش درمانی از الاینرهای پلاستیکی شفاف استفاده می‌کند که به صورت سفارشی روی دندان‌های شما قالب گیری می‌شوند و به آرامی طی یک مدت زمان طولانی دندان‌های شما در موقعیت‌های صحیح خود قرار می‌گیرند.
در حالی که به تازگی روش‌های درمانی مشابهی ظاهر شده‌اند، اینویزیلاین همچنان پیشتاز در نوآوری و طراحی است. انتخاب یک متخصص ارتودنسی با تجربه که از اینویزیلاین استفاده می‌کند به این معنی است که شما به فناوری‌های روز دنیا دسترسی خواهید داشت که تاثیرات آنها روی بهبود روند درمان ثابت شده است. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به مواد الاینر SmartTrack، تجهیزات SmartForce و اسکن iTero® 3D اشاره کرد. این ابزارهای نوآورانه به متخصص ارتودنسی شما این امکان را می‌دهد که سریع تر و با دقت بالاتر نسبت به دیگران اوربایت دندان شما را اصلاح کند.
همچنین مراجعه به متخصص ارتودنسی دارای مجوز برای استفاده از ارتودنسی نامرئی شفاف بسیار مهم است. بسیاری از شرکت‌های ارائه دهنده الاینر به صورت غیر حضوری و بدون مراجعه به متخصص، به شما این امکان را می‌دهند که در خانه به درمان خود بپردازید. این کار غیر ایمن می‌تواند عواقب جدی روی سلامت دهان و دندان‌های شما داشته باشد.
هزاران شکایت از طرف مصرف کنندگان علیه این شرکت‌ها به دلیل جواب ندادن درمان یا آسیب دائمی این کیت‌ها ثبت شده است. بنابراین بهتر است روند درمانی خود را در مطب یک متخصص ارتودنسی طی کنید. این متخصصین با نظارت بر میزان پیشرفت روند درمانی می‌توانند از شما مراقبت کنند و به تمام سوالات یا نگرانی های شما پاسخ دهند.
عمل جراحی
برای اوربایت دندان بسیار شدید، در بیشتر مواقع، جراحی دهان همراه با درمان ارتودنسی بهترین گزینه است. معمولا این شدت از ناهنجاری بسیار نادر است، اما برای مواردی که نیاز به مداخله جدی دارند، جراحی دهان می‌تواند نتایج بسیار مطلوبی را برای اصلاح این ناهنجاری ارائه دهد.
استفاده از روش جراحی برای اوربایت‌های اسکلتی شدید در بزرگسالان رایج‌تر از کودکان است. زیرا در این افراد ریشه دندان و استخوان آنها به شکل مستحکمی رشد کرده است و حرکت دادن آنها با استفاده از ارتودنسی می‌تواند بسیار زمانبر یا ناممکن باشد. مراقبت‌های ارتودنسی در کودکانی که استخوان‌هایشان هنوز در حال رشد است موثرتر است، بنابراین درمان یک اوربایت شدید در کودکان بسیار راحت‌تر از بزرگسالان است و احتمالا نیازی به جراحی نخواهد داشت. البته توجه داشته باشید در ناهنجاری‌های با شدت کمتر، اکثر بزرگسالان نیز با ارتودنسی با موفقیت درمان می شوند.
اگر شما نیاز به جراحی داشته باشید، متخصص ارتودنسی شما را به یک جراح دهان ارجاع می‌دهد. در نهایت شما با ترکیبی از جراحی و ارتودنسی درمان خواهید شد.
مطالعه مطلب درمان عقب بودن فک پایین(اوربایت) بدون جراحی توصیه میگردد.
نگهدارنده ها
با اینکه نگهدارنده‌ها نمی‌توانند اوربایت دندان را درمان کنند، اما برای محافظت از نتایج به دست آمده پس از درمان بسیار مهم هستند. چه از بریس و چه از اینویزیلاین استفاده کرده باشید، یک یا چندین نگهدارنده برای حفظ نتایج درمان در اختیار شما قرار می‌گیرد. به طور معمول متخصص ارتودنسی شما یک قرار ملاقات را 6 ماه بعد برای نظارت بر نتایج شما برنامه ریزی می‌کند.
حتما مطمئن شوید که از نگهدارنده خود به درستی استفاده می‌کنید. در غیر این صورت ممکن است با عود درمان ارتودنسی مواجه شوید.
