داشتن لبخندی زیبا و مرتب آرزوی خیلی از افراد هست، و براکت های ارتودنسی ابزاری کلیدی برای رسیدن به این هدف هستن. اما برای انتخاب روش مناسب درمان باید از انواع براکت ها و نحوه عملکردشون اطلاع داشته باشید! دراین مقاله، تمام رازهای درمان ارتودنسی رو فاش می‌کنیم. از انواع براکت ها و جنس اون‌ها گرفته تا نحوه نگهداری و نکات مهمی که باید بدونید. با خوندن این راهنما، می‌تونید با آگاهی کامل برای داشتن یک لبخند زیبا تصمیم بگیرید.
نکات کلیدی این مقاله:
- براکت های ارتودنسی با اعمال فشار تدریجی، دندانهای شما رو در یک راستای ایده‌آل قرار می‌دن.
- انواع مختلفی از براکت ها وجود داره که هر کدوم مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن.
- برای موفقیت در درمان و جلوگیری از مشکلات، نگهداری صحیح از براکت ها و معاینات منظم ضروریه.
براکت های ارتودنسی چه هستند؟
براکت ها یکی از اجزای اصلی بریس‌های ارتودنسی هستند. انها ابزارهای کوچک و مستطیل شکل هستند که با چسب مخصوص دندانپزشکی به سطح جلوی دندان‌ها چسبانده میشوند. براکت ها به عنوان پایه و اساس کل فرآیند درمان ارتودنسی عمل می‌کنند و از استیل ضد زنگ یا سرامیک همرنگ دندانهای شما ساخته شده اند.
نحوه عملکرد براکت های ارتودنسی
براکت های ارتودنسی در صاف کردن دندانهای بالایی و پایینی نقش مهمی ایفا می‌کنند. بنابراین با اعمال فشار تدریجی دندان‌ها در جای مناسب قرار می‌گیرند. در این بخش از مقاله درباره نحوه عملکرد براکت های ارتودنسی توضیح داده خواهد شد.
● ثابت نگه داشتن سیم قوس مانند: سیم قوس مانند با اعمال فشار دندان‌ها را در جای مناسب قرار می‌دهد. براکت های ارتودنسی مانند قلاب عمل کرده و روی سطح دندان‌ها قرار می‌گیرند.
● قرار گرفتن دندان‌ها در جای مناسب: براکت های ارتودنسی به دندان‌ها متصل شده و دندان‌ها را در جای مناسب قرار خواهند داد. دندانپزشکان با قرار دادن براکت ها در جای مناسب روند و سرعت درمان ارتودنسی را کنترل می‌نمایند.
● تسهیل کردن نحوه قرارگیری دندان‌ها روی هم: براکت های ارتودنسیفک بالا و پایین را هم تراز کرده تا دندان‌ها کاملا روی هم قرار گیرند. این براکت ها اوربایت، آندربایت، دیپ بایت، کراس بایت و اپن بایت را برطرف نموده و سلامت کلی دندان‌ها را بهبود می‌بخشند. در بخش بعدی درباره تاثیرگذاری براکت ها توضیح داده خواهد شد. نوع براکت ارتودنسی و نحوه قرارگیری روی دندان‌ها به میزان کارایی براکت بستگی دارد.
انواع براکت های ارتودنسی (بررسی از نظر شکل، جنس و عملکرد)
بطور کلی براکت ها از نظر شکل به 2 بخش زیر تقسیم میشوند:
- براکت های متصل (Ligating Brackets): در این نوع، سیم قوس با استفاده از نوارهای لاستیکی به براکت ها متصل می‌شود. این نوارها می‌توانند رنگی یا شفاف باشند.
- براکت های خودکار (Self-ligating Brackets): در این نوع، به جای نوارهای لاستیکی، از یک گیره یا مکانیزم قفل شونده برای نگه داشتن سیم قوس استفاده می‌شود.
انواع براکت های ارتودنسی از نظر جنس و عملکرد عبارتند از:
۱. براکت فلزی
این براکت ها در ارتودنسی رایج ترین نوع هستند و مقاومت بالایی دارند.
- مزایا:
- مقاومت عالی و دوام بالا
- قیمت مقرون به صرفه
- مناسب برای درمان‌های پیچیده
- تمیز کردن آسان
- معایب:
- ظاهر کمتر جذاب و جلب توجه زیاد
- احتمال تحریک لثه
- زمان تقریبی درمان: ۱ تا ۳ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم با مسواک مخصوص ارتودنسی
۲. براکت سرامیکی
براکت های سرامیکی به دلیل زیبایی بیشتر نسبت به نوع فلزی محبوبیت زیادی دارند.
- مزایا:
- زیبایی بیشتر و ظاهر نامحسوس
- تحریک کمتر لثه
- معایب:
- احتمال طولانی‌تر شدن دوره درمان
- مقاومت کمتر نسبت به براکت های فلزی و احتمال شکنندگی
- زمان تقریبی درمان: ۱.۵ تا ۳ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم و دقیق و اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی
۳. براکت کامپوزیتی
این براکت ها با رنگ سفیدشان شناخته میشوند و با رنگ طبیعی دندان‌ها ترکیب میشوند.
- مزایا:
- همرنگ دندان و جذابیت بیشتر
- موثر در درمان
- قیمت قابل قبول
- معایب:
- مقاومت کمتر نسبت به براکت های فلزی
- زمان تقریبی درمان: ۱.۵ تا ۳ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم و دقیق
۴. براکت های یاقوت کبود
یکی از پیشرفته‌ترین و زیباترین تکنیک‌های ارتودنسی است که ظاهری شفاف دارد.
- مزایا:
- شفافیت و زیبایی فوق‌العاده
- سایش کمتر
- کمتر کثیف میشوند
- بسیار راحت برای بیمار
- معایب:
- هزینه بالا
- شکنندگی نسبی
- زمان تقریبی درمان: ۱.۵ تا ۳ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم و دقیق با نیاز به دقت بیشتر در تمیز کردن
۵. براکت لینگوال (براکت های نامرئی)
این براکت ها پشت دندان‌ها نصب میشوند و به همین دلیل کاملاً نامرئی هستند. این ویژگی باعث می‌شود بیمار در طول درمان نگران ظاهر خود نباشد. همچنین، این روش گزینه‌ای ایمن برای افرادی است که به فلزات حساسیت دارند. نصب این براکت ها به دلیل پیچیدگی، نیاز به تخصص بیشتری دارد.
- مزایا:
- زیبایی کامل: براکت ها به هیچ وجه دیده نمی‌شوند.
- عدم تغییر رنگ جلوی دندان: چون در پشت دندان‌ها قرار دارند، رنگ قسمت جلوی دندان‌ها ثابت می‌ماند.
- ایمن برای افراد حساس به فلز: گزینه‌ای مناسب برای کسانی که آلرژی دارند.
- معایب:
- هزینه بالاتر: به دلیل ساختار پیچیده و نصب تخصصی، گران تر هستند.
- عوارض اولیه: ممکن است باعث تحریک زبان و اختلال موقت در صحبت کردن شوند.
- طول درمان: در برخی موارد، دوره درمان با این روش طولانی تر است.
- زمان تقریبی درمان: ۱.۵ تا ۳.۵ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن با دقت بالا و استفاده از نخ دندان مخصوص
۶. براکت دیمون (damon braces)
این براکت ها نوآوری جدیدی در ارتودنسی هستند که از کش لاستیکی استفاده نمی‌کنند.
- مزایا:
- درمان سریع تر
- شکنندگی کمتر
- بدون نیاز به کش لاستیکی
- معایب:
- اگر با سیم‌های فلزی استفاده شوند، ممکن است زیبایی خود را از دست بدهند
- زمان تقریبی درمان: ۱ تا ۲.۵ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم و دقیق
۷. الاینرهای شفاف (اینویزیلاین)
این الاینرها جایگزینی مدرن و زیبا برای براکت های ثابت هستند.
- مزایا:
- قابلیت برداشتن برای خوردن و مسواک زدن
- زیبایی و نامرئی بودن
- استفاده راحت
- معایب:
- نیاز به استفاده منظم (حدود ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز)
- مناسب نبودن برای مشکلات پیچیده دندانی
- هزینه بالاتر
- زمان تقریبی درمان: ۱ تا ۲ سال
- نحوه نگهداری: مسواک زدن دندان‌ها پس از هر بار مصرف غذا و تمیز کردن خود الاینر با آب ولرم و مسواک
۸. براکت‌های توربو
این ابزارها برای اصلاح مشکلات بایت، به ویژه اوربایت عمیق، استفاده میشوند.
- مزایا:
- تسریع روند درمان
- ثابت و بدون نیاز به همکاری بیمار
- موثر در اصلاح مشکلات بایت عمیق
- معایب:
- موقتی بودن
- زمان تقریبی درمان: چند ماه
- نحوه نگهداری: مسواک زدن منظم و دقیق
۹. براکت‌های MEAW Archwire
این نوع براکت‌ها از یک سیم قوسی با حلقه‌های متعدد و کوچک تشکیل شده‌اند. این طراحی خاص به ارتودنتیست اجازه می‌دهد که نیروهای دقیقی را به هر دندان وارد کند و حرکت‌های پیچیده را به صورت جداگانه کنترل کند. این تکنیک اغلب برای اصلاح مشکلات شدید بایت و ناهنجاری‌های فک به کار می‌رود که در غیر این صورت ممکن است نیاز به جراحی فک داشته باشند.
- مزایا:
- جایگزین غیرجراحی: می‌تواند بسیاری از ناهنجاری‌های شدید فک و بایت را بدون نیاز به جراحی اصلاح کند.
- کنترل دقیق: امکان کنترل سه‌بعدی و دقیق هر دندان را فراهم می‌کند.
- حل مشکلات پیچیده: در مواردی مانند اپن بایت (Open Bite)، آندربایت (Underbite) و انحراف خط میانی دندان‌ها بسیار موثر است.
- معایب:
- پیچیدگی تکنیک: استفاده از آن نیازمند تخصص و تجربه بالای ارتودنتیست است.
- نظافت دشوار: حلقه‌های متعدد در سیم باعث می‌شود تمیز کردن آنها سخت‌تر باشد.
- احتمال ناراحتی: ممکن است در ابتدا باعث ناراحتی و تحریک بافت‌های نرم دهان شود.
- زمان تقریبی درمان: ۱ تا ۲ سال (بسته به پیچیدگی مورد)
- نحوه نگهداری: نیاز به دقت و زمان بیشتری برای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان دارد.
نحوه انتخاب بهترین نوع براکت برای دندانهای شما
انتخاب براکت اهمیت ویژه ای دارد و این انتخاب بر روند درمان، راحتی و ظاهر شما تاثیر می‌گذارد. در این بخش از محتوا نکاتی مطرح می‌شود که انتخاب نوع براکت را آسان‌تر می‌کند.
- انتخاب نوع براکت به نیازهای شما بستگی دارد. به هدف خود از انجام ارتودنسی بیندیشید. زیبایی برایتان چقدر اهمیت دارد؟ اگر می‌خواهید دندان‌هایتان زیباتر به نظر برسند و هر چه زودتر صاف شوند مشکلات دهان و دندان خود را برطرف کنید. با تشخیص نیازهایتان براکت های ارتودنسی را دقیق‌تر انتخاب خواهید کرد.
- به نوع براکت ارتودنسی توجه کنید. براکت های ارتودنسی انواع مختلفی دارند که هر یک از این براکت ها دارای مزایا و معایب خاص هستند. بنابراین برای انتخاب بهترین نوع براکت تحقیق کرده و انواع براکت های ارتودنسی را با یکدیگر مقایسه کنید.
- میزان بودجه را مد نظر داشته باشید. در هنگام انتخاب نوع براکت به میزان بودجه خود توجه کنید. براکت های فلزی مقرون به صرفه‌ترین نوع براکت هستند.
- سبک زندگی خود را در نظر بگیرید. عادت‌های روزانه و سبک زندگی شما در انتخاب نوع براکت تاثیر دارد. اگر اهل ورزش کردن هستید احتمالا براکت های فلزی را انتخاب می‌کنید که دوام بیشتری دارند. اگر زیبایی و وجهه اجتماعی برایتان اهمیت دارد بهتر است از براکت های سرامیکی یا براکت های نامرئی استفاده کنید.
- با دندانپزشک مشورت نمایید. دندانپزشکان بسته به نیازهای شما مشخص می‌کنند که کدام نوع براکت برایتان مناسب است. در ضمن آنها به همه سؤالات در خصوص براکت های ارتودنسی پاسخ می‌دهند.
نحوه نصب براکت های ارتودنسی
براکت های ارتودنسی باید دقیق روی دندان‌ها نصب شوند که انجام این کار زمان می‌برد. بدین ترتیب از قرارگیری صحیح دندان‌ها روی یکدیگر اطمینان حاصل می‌شود. دندانپزشکان ساختار دهان بیمار را بررسی می‌کنند تا ارتفاع، زاویه و محل نصب براکت دقیقا مشخص شود. دانستن این موارد برای انجام ارتودنسی و نصب دقیق براکت ضروری می‌باشد.
براکت های ارتودنسی با چسب مخصوص به مینای دندان چسبانده میشوند. بدین ترتیب از اتصال براکت ها و کش‌های لاستیکی برای قرار گرفتن دندان‌ها در جای مناسب اطمینان حاصل خواهد شد. نصب براکت ها و کش‌های لاستیکی معمولا یک تا دو ساعت طول می‌کشد.
نصب براکت ها در کلینیک ارتودنسی دکتر صانعی به طور دقیق انجام می‌شود. دکتر احسان صانعی برای نصب براکت های ارتودنسی زمان زیادی صرف کرده و این کار را با دقت انجام می‌دهند. نحوه نصب براکت ها بر روند درمان تاثیر می‌گذارد. دکتر صانعی برای محکم کردن براکت ها و کش‌های لاستیکی از چسب مخصوص استفاده می‌کنند. این کش‌های لاستیکی برای قرار گرفتن دندان‌ها در جای مناسب لازم هستند.
تعویض براکت ارتودنسی
دندانپزشک براکت های ارتودنسی را بر می‌دارد و براکت های جدید نصب می‌کند که به این کار تعویض براکت ارتودنسی گفته می‌شود. هدف از این تعویض محکم کردن براکت روی دندان‌ها است. بدین ترتیب براکت هایی که به درستی روی دندان‌ها نصب نشده اند برداشته میشوند. سپس براکت ارتودنسی در جای مناسب روی دندان قرار می‌گیرد و با چسب مخصوص به پشت دندان چسبانده می‌شود.
با تعویض براکت ارتودنسی، دندان‌ها در جای مناسب قرار خواهند گرفت. بنابراین تعویض براکت ها در اغلب موارد زمانی انجام می‌شود که قرار دادن این براکت ها روی دندان در روز اول درمان امکان پذیر نباشد یا براکت ها در جای مناسبی قرار نگرفته باشند.
نکات مهم در خصوص نحوه نگهداری از براکت های ارتودنسی
در این بخش درباره نحوه صحیح نگهداری از براکت های ارتودنسی توضیح داده خواهد شد.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. با مسواک بین دندانی یا واتر فلاسر دور براکت ها و بین دندان‌ها را تمیز کنید. بعد از خوردن هر وعده غذایی با مسواک نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید دندانهای خود را مسواک بزنید. ضمنا از دهان شویه حاوی مواد ضد عفونی کننده استفاده نمایید.
- اجتناب از خوردن برخی خوراکی ها: در طول درمان ارتودنسی، از خوردن غذاهای سفت، چسبنده و شیرین مانند آجیل، آدامس و شکلات خودداری کنید، چون ممکن است به براکت ها آسیب بزنند یا باعث پوسیدگی دندان شوند. به جای آن، غذاهای نرم بخورید.
- برای معاینه دائما نزد متخصص ارتودنسی بروید. ارتودنتیست براکت های ارتودنسی را بررسی می‌نماید تا در صورت لزوم براکت ها را در جای مناسب روی دندان قرار دهد.
- به توصیه‌های ارتودنتیست خود عمل کنید. متخصص ارتودنسی برای نگهداری صحیح از براکت ها به بیمار توصیه‌های خاصی می‌کند که بهتر است دقیقا به این توصیه‌ها عمل نمایید.
- از تنظیم براکت ها در خانه بپرهیزید. به هیچ وجه نسبت به تنظیم براکت های ارتودنسی در خانه اقدام نکنید و در صورت بروز مشکل ارتودنتیست را مطلع سازید.
- از براکت های ارتودنسی به خوبی نگهداری کنید. اگر اهل ورزش کردن هستید از محافظ دهان استفاده نمایید تا از بروز ضربه به براکت ها جلوگیری شود.
- تغییر رنگ دندان‌ها را برطرف نمایید. پس از خوردن غذا مطمئن شوید که براکت های ارتودنسی تمیز هستند. بدون مشورت با دندانپزشک از محصولات سفید کننده دندان استفاده نکنید. زیرا استفاده از این محصولات باعث می‌شود براکت ها آسیب ببینند یا تغییر رنگ دهند.
- آب کافی بنوشید. با نوشیدن آب کافی بهداشت دهان و دندان حفظ می‌شود و بدین ترتیب تکه‌های غذا در براکت های ارتودنسی گیر نمی‌کند.
مشکلات رایج براکت های ارتودنسی و راهکارهای آن
برای داشتن لبخندی زیبا با ارتودنسی، باید با برخی مشکلات رایج براکت ها و نحوه برخورد با آنها آشنا باشید. در این بخش به مهم‌ترین این مشکلات و اقدامات لازم در برابر آنها می‌پردازیم.
مشکلات مربوط به براکت ها
- شل شدن یا افتادن براکت: این مشکل ممکن است در اثر خوردن غذاهای سفت یا چسبنده رخ دهد. اگر براکت شل شد، هرگز سعی نکنید خودتان آن را محکم کنید، چون ممکن است آسیب بیشتری به آن بزنید.
- شکستن براکت: شکستن براکت نیز روند درمان را مختل می‌کند. در صورت شکستن براکت، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- ایجاد زخم در دهان: گاهی اوقات براکت ها به گونه یا لب‌ها برخورد کرده و باعث ایجاد زخم میشوند.
اقدامات لازم و راهکارهای فوری
اگر با هر یک از مشکلات بالا مواجه شدید، این اقدامات را انجام دهید:
- برای تسکین درد: در چند روز اول پس از نصب، کمی درد طبیعی است. می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه یا کمپرس گرم استفاده کنید. اگر درد ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
- برای براکت های شل یا شکسته: تا زمان مراجعه به دندانپزشک، از خوردن غذاهای سفت و چسبنده خودداری کنید و فقط غذاهای نرم بخورید.
- برای زخم‌ها: برای محافظت از دهان در برابر لبه‌های تیز براکت، می‌توانید از وکس ارتودنسی استفاده کنید و آن را روی براکت مورد نظر قرار دهید.
- قورت دادن براکت: این مورد بسیار نادر است، اما نگران کننده نیست. براکت معمولاً به راحتی از سیستم گوارش شما عبور می‌کند. با این حال، حتماً موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
زمان مراجعه به متخصص
انجام معاینات منظم برای اطمینان از روند صحیح درمان حیاتی است. معمولاً این معاینات هر ۴ تا ۸ هفته یک‌بار انجام میشوند. در صورت بروز هر یک از مشکلات زیر، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید:
- براکت شل یا شکسته
- درد شدید و مداوم
- زخم‌های عمیق یا بهبود نیافته
در معاینات، دندانپزشک براکت های شل یا شکسته را تعویض و تنظیمات لازم را برای اطمینان از قرارگیری صحیح دندان‌ها انجام خواهد داد.
مطلب مرتبط: شکستن براکت و سیم ارتودنسی: نحوه تعمیر و هزینه
خلاصه و نتیجه گیری
همانطور که در این مقاله خواندید، براکت های ارتودنسی انواع مختلفی دارند که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارا هستند. انتخاب بهترین نوع براکت بستگی به شرایط دهان و دندان، بودجه و انتظارات شما دارد. نگهداری صحیح و مراجعه منظم به متخصص، کلید موفقیت در این مسیر است.
برای شروع درمان و انتخاب بهترین روش، همین امروز با ما تماس بگیرید و وقت مشاوره بگیرید.
