اگر به تازگی دندان‌های خود را ارتودنسی کرده‌اید و یا بریس های ارتودنسی خود را سفت نموده‌اید ممکن است غذا خوردن برایتان سخت و دردناک باشد. این درد بعد از گذشت چند روز از بین می‌رود. انتخاب آگاهانه و درست رژیم غذایی که می‌خوریم امری بسیار مهم است و می‌تواند به کاهش درد ارتودنسی کمک کند. غذاهای سفت و چسبناک ممکن است به بریس ها آسیب رسانده و باعث ایجاد درد در روزهای اولیه‌ی نصب بریس ارتودنسی شوند.
در ادامه‌ی این مقاله با نکاتی آشنا خواهید شد که نحوه‌ی رژیم غذایی صحیح و غذا خوردن هنگام ارتودنسی را به شما یاد می‌دهند. یادگیری اینکه بعد ارتودنسی چه چیزی بخورید و غذای خود را چگونه بخورید. به شما کمک می‌کند که به راحتی به بریس های جدید ارتودنسی یا سفت شده‌ی خود عادت کنید و با آنها سازگار شوید.
تغیر رژیم غذایی بعد نصب بریس ارتودنسی
1. غذاهای نرم را انتخاب کنید.
غذاهای نرمی که نیاز به جویدن نداشته باشند بهترین غذا برای افرادی هستند که بریس ارتودنسی دارند. این غذاها علاوه براینکه آسیب کمتری را به بریس ها می‌رسانند باعث ایجاد درد کمتری نیز در دندان‌های حساس می‌شوند. غذاهای سفت مانند برخی از سبزیجات را هم در صورتی می توان مصرف کرد که توسط روش‌هایی مانند بخارپز کردن، نرم شوند و به‌راحتی بشود آنها را گاز گرفت. برخی از غذاهای مناسب و به اصطلاح دوستدار به بریس که دندان‌های حساس را اذیت نمی‌کنند عبارت‌اند از:
- پنیرهای نرم
- ماکارونی/ رشته فرنگی
- سیب‌زمینی آب پز یا پوره‌ی نرم سیب‌زمینی/ برنج پخته شده
- ماست
- سوپ
- گوشت غیر سفت، نرم و بدون استخوان (مرغ، بوقلمون، کوفته، برش‌های موجود در اغذیه‌فروشی و…)
- غذاهای دریایی نرم بدون استخوان (ماهی، کیک خرچنگ)
- تخم مرغ
- لوبیای پخته شده‌ی نرم
- نان نرم بدون پوسته‌ی سفت
- تورتیلاهای نرم
- پنکیک
- محصولات پخته شده‌ی نرم مانند بیسکویت و کلوچه
- پودینگ
- سس سیب
- موز
- اسموتی، بستنی یا میلک شیک
- ژله
۲. از خوردن غذاهای سفت با دندان‌های بریس دار خودداری کنید.
غذاهای سفت ممکن است بریس های شمارا بشکنند و یا باعث ایجاد دردهای خفیف و شدید در روزهای پس از نصب یا تنظیم بریس شوند. از خوردن هر چیزی که سفت یا ترد است به‌خصوص بعد از جلسات چک کردن ارتودنسی خود بپرهیزید. غذاهای سفت معمولی که باید از خوردن آنها اجتناب کنید عبارت‌اند از:
- هر نوع آجیل
- گرانولا
- ذرت بوداده
- یخ
- پوسته‌ی سفت نان
- پیراشکی
- پوسته‌ی پیتزا
- چیپس (سیب‌زمینی و تورتیلا)
- تاکوهای (پیراشکی مکزیکی) دارای پوسته‌ی سفت
- هویج خام (مگر اینکه به‌صورت قطعات خیلی ریز خردشده باشد)
- سیب (مگر اینکه به‌صورت ورقه‌های کوچک و نازک بریده‌شده باشد)
- ذرت (مگر اینکه دانه‌های آن از روی بلال جداشده باشند، از خوردن ذرت بر روی بلال خودداری کنید)
۳. غذاهای چسبناک را حذف کنید.
غذاهای چسبناک برای بریس های شما مضر هستند و جویدن آنها به‌وسیله‌ی بریس های جدید ممکن است باعث ایجاد درد شود. آب‌نبات و آدامس بدترین خوراکی‌های چسبنده می‌باشند و باید از مصرف آنها پرهیز کرد. برخی از غذاهای چسبناک که باید از خوردن آنها پرهیز کرد عبارت‌اند از:
- آدامس از هر نوعی
- شیرین بیان
- تافی
- کارامل
- آب نبات جرقه‌ای
- آب نبات‌های شکری
- شکلات
- پنیر
تغییر نحوه‌ی غذا خوردن هنگام نصب بریس ارتودنسی
۱. غذا را به قطعات کوچک برش دهید.
یکی از بزرگترین خطراتی که می‌تواند به بریس های شما آسیب برساند از نحوه‌ی غذا خوردن شما ناشی میشود. گاز زدن غذاها به روشی که به آن عادت دارید می‌تواند باعث کنده شدن و یا جدا شدن بریس ها از دندان‌هایتان شود. یکی از راه‌های جلوگیری از این امر این است که غذای خود را به قطعات ریز و کوچک برش دهید و تبدیل کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا میزان کار کردن دندان‌هایتان را در هر زمان مدیریت کنید.
از یک چاقو برای بریدن و جدا کردن دانه‌های ذرت از بلال استفاده کنید. خود دانه‌ی ذرت به‌اندازه‌ای نرم است که خوردن آن بی‌خطر باشد اما گاز گرفتن آن بر روی بلال می‌تواند به دندان‌ها یا بریس های شما آسیب برساند و باعث ایجاد درد در ناحیه‌ی فک شما شود.
سیب‌ها را قبل از خوردن به صورت ورقه‌های نازک برش دهید. همانند ذرت گاز گرفتن خود میوه‌ی سیب می‌تواند باعث ایجاد درد یا آسیب به بریس ها شود. حتی اگر غذایی که می‌خورید برای بریس های تان مناسب باشد بااین حال برش دادن آن به قطعات کوچکتر می‌تواند به مدیریت درد کمک کند و از دندان‌هایتان در برابر آسیب‌های ممکن محافظت کند.
۲. با دندان‌های عقب خود غذا را بجوید.
بیشتر مردم به این موضوع که از کدام دندان خود برای گاز گرفتن و جویدن غذا استفاده می‌کنند توجهی نمی‌کنند. نصب بریس های جدید و سفت کردن آنها دندان‌ها را بسیار حساس می‌کند. جویدن غذا به وسیله‌ی دندان‌های عقب به دلیل ضخیم بودن این دندان‌ها و مناسب بودن ساختارشان برای آسیاب کردن غذا به کاهش درد در دندان‌های جلویی شما کمک می‌کند.
هنگام غذا خوردن برای پاره کردن یا جدا کردن غذا از دندان‌های جلویی استفاده نکنید. یکی از دلایل مفید بودن لقمه‌های کوچکتر برای جویدن غذا، همین مورد است.
قرار دادن غذا در پشت دهان (اما دور از گلو برای جلوگیری از خفه شدن) ممکن است مفید باشد.
اگر به استفاده از چنگال در ناحیه‌ی پشتی دهان خود عادت ندارید و نگران گاز گرفتن چنگال هستید، سعی کنید تکه‌های کوچک غذا را با انگشتان خود بردارید و به آرامی در دهان خود قرار دهید تا با دندان‌های عقبی تان به‌راحتی آنها را بجوید.
۳. آهسته غذا بخورید.
حتی اگر خیلی گرسنه باشید، لازم است که حتماً آهسته غذا بخورید، به‌خصوص در روزهای اول نصب بریس ها. با سریع غذا خوردن ممکن است اصول صحیح غذا خوردن (گرفتن لقمه‌های کوچک، جویدن به وسیله‌ی دندان‌های عقبی و…) را فراموش کنید. حتی ممکن است به اشتباه دانه‌ها، هسته‌ی میوه‌ها و استخوان‌ها را نیز گاز بگیرید. سریع غذا خوردن ممکن است باعث ایجاد درد و التهاب نیز در دندان‌هایتان شود. این درد به این خاطر ایجاد میشود که استخوان‌ها و رباط های تقویت‌کننده‌ی دندان‌ها به مرور زمان و به دلیل کار با نیروهایی که دندان‌ها را صاف می‌کنند، ضعیف شده‌اند.
هنگام غذا خوردن مقدار زیادی آب بنوشید. این کار باعث بلع راحتتر غذاهای سفت میشود. نوشیدن آب همچنین به شست و شوی باقی مانده‌ی غذاهای گیرکرده در بریس ها کمک می‌کند.
مدیریت درد شما هنگام نصب ارتودنسی
۱. با آب نمک دهان خود را بشویید.
دندان‌ها، لثه‌ها، زبان و گونه‌های شما ممکن است تا چند روز پس از نصب یا تنظیم بریس ها درد داشته باشند. این درد طبیعی است و با روش‌های مختلفی می‌توان آن را مدیریت کرد. ساده ترین راه برای کاهش التهاب، شست و شوی دهان با دهان‌شویه‌های نمکی یا آب نمک است.
یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان (۸ اونس) آب تمیز و گرم مخلوط کنید. از آب داغ استفاده نکنید، چراکه ممکن است باعث سوختن دهان شما شود.
مخلوط را خوب هم بزنید تا نمک بطور کامل در آب حل شود.
در طول روز حتماً از این محلول برای شست و شوی دهان خود استفاده کنید به‌خصوص در هفته‌ی اول پس از نصب یا تنظیم بریس ها. وقتی کارتان تمام شد محلول آبکش را بیرون بیندازید.
۲. از موم بر روی سیم‌های تیز روی دندان استفاده کنید.
بسیاری از افراد هنگام مسواک زدن بریس های فلزی خود درد را در لب‌ها، گونه‌ها و زبان خود احساس می‌کنند. بعضی از افراد هم ممکن است هرازچندگاهی دچار پارگی سیم شوند. بروز هر دو مورد طبیعی است و بهترین راه برای مقابله با این دردها استفاده از موم‌های ارتودنسی بر روی بریس ها و یا سیم‌هایی است که باعث ایجاد درد می‌شوند. استفاده از موم یک راه‌حل موقت و مفید است تا زمانی که به دندانپزشک خود برای تعمیر مراجعه کنید؛ اما اگر براکت شکسته یا سیم پوک دارید بهتر است هرچه سریعتر به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید تا مشکل را برطرف کند.
فقط از موم‌های ارتودنسی بر روی بریس های خود استفاده کنید. از دندانپزشک خود بخواهید تا یک منبع موم را به شما بدهد تا با خود به خانه ببرید، یا اینکه داروخانه‌ی محل زندگی خود را برای وجود موم بررسی کنید.
اگر بطور مداوم از موم استفاده می‌کنید از دندانپزشک خود بخواهید به جای موم مقداری صمغ مخصوص گرم کرده و بر روی سیم شما بمالد. این صمغ بعد از حدود چهل ثانیه خنک میشود و مدت‌زمان بیشتری نسبت به موم معمولی کارایی دارد.
مطالعه مقاله مراقبت از بریس ارتودنسی را چگونه انجام دهیم؟ توصیه میشود.
۳. هنگام نصب بریس دارو مصرف کنید.
اگر بعد از نصب یا تنظیم بریس درد زیادی را حس کردید می‌توانید از دارو برای کاهش درد استفاده کنید. داروهای رایج بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن برای تسکین درد مفید هستند. از تجویز آسپرین برای کودکان و نوجوانان به دلیل خطر ابتلا به سندروم ری خودداری کنید. سندروم ری کشنده است با استفاده‌ی افراد جوان از آسپرین مرتبط است.
از دندان‌های خود مراقبت کنید.
۱. به صورت منظم از نخ دندان استفاده کنید.
کشیدن نخ دندان بر روی دندان‌های بریس دار ممکن است مشکل باشد اما بسیار حائز اهمیت است. ذرات غذا بین دندان‌ها و اطراف براکت ها گیر می‌کنند و احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهند. بعضی از محصولات دندانپزشکی مانند نخ دندان‌های معمولی (فلاس) و سوپر نخ دندان‌ها (سوپر فلاس) تمیز کردن دندان‌ها و براکت ها را آسانتر می‌کنند.
زیر سیم را نخ دندان بکشید سپس نخ را از بالای سیم، بین هر دو ردیف دندان عبور دهید.
نخ دندان را به‌صورت حرف C حرکت دهید تا همه‌ی مواد زائد بین دندان‌ها خارج شوند.
۲. بعد از خوردن هر وعده‌ی غذایی دندان‌های خود را مسواک بزنید.
مسواک زدن هنگام ارتودنسی برای افرادی که بریس دارند بسیار مهم است به‌خصوص در روزهای اول نصب یا تنظیم. بقایای غذا بر روی دندان‌ها و لثه‌های حساس ممکن است باعث بروز درد شوند که با مسواک زدن بعد از هر وعده‌ی غذایی و قبل از خواب می‌توان این مشکل را برطرف کرد.
برای کاهش درد هنگام مسواک زدن و زمانی که دندان و لثه‌های شما درد دارند بهتر است از مسواکی با موهای نرمتر استفاده کنید.
استفاده از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن براکت و سیم‌ها بسیار مؤثر است.
به سمت زبان خود مسواک بزنید تا مطمئن شوید بقایای غذا به درستی از بین رفته‌اند. از ضربات رو به بالا برای دندان‌های پایین و ضربات رو به پایین برای دندان‌های بالای خود استفاده کنید.
هنگام مسواک زدن عجله نکنید و زمان کافی را برای هر دندان با برنامه ریزی درست اختصاص دهید. حدود دو الی سه دقیقه زمان بگذارید تا از تمیز شدن سطح همه‌ی دندان‌هایتان اطمینان حاصل فرمایید. ممکن است لازم باشد که فرایند مسواک زدن را تکرار کنید زیرا اکنون پلاک‌ها و ذرات غذا بر روی سطح وسیع‌تری یعنی هم دندان و هم براکت ها پخش شده‌اند.
۳. طبق دستورالعمل از کش های لاستیکی استفاده کنید.
استفاده از نوارهای لاستیکی اغلب برای کمک به اصلاح ناهماهنگی‌های بین دندان‌ها توصیه میشود. بریس ها به صاف شدن دندان‌ها کمک می‌کنند، اما اگر ناهماهنگی‌های فکی (مانند جلو بودن فک عقب و عقب بودن فک جلو یا جلو بودن فک جلو و عقب بودن فک عقب) دارید، ممکن است پزشک متخصص استفاده از کش های لاستیکی مخصوص ارتودنسی را توصیه کند. باندها با حلقه زدن انتهای کش ها به دور یک قلاب مخصوص روی دو براکت همسان (معمولاً یکی به سمت جلو و دیگری به سمت عقب، از بالا به پایین در هر طرف) پوشیده می‌شوند.
نوارهای لاستیکی باید در تمامی ساعات و روزهای هفته به صورت مداوم استفاده شوند تا زمانی که متخصص ارتودنسی چیزی غیرازاین را بگوید.
نوارهای لاستیکی را فقط هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن بیرون بیاورید. حتی هنگام خواب نیز نباید آنها را دربیاورید.
ممکن است بعد از هر بار تنظیم وسوسه شوید که از کش های لاستیکی استفاده نکنید، اما اگر به توصیه‌های پزشک خود پایبند باشید، بهترین کار برای دندان‌های شما رعایت همین امر است.
۴. برنامه‌ی قرار ملاقات خود را دنبال کنید.
ارتودنسیت شما به‌احتمال زیاد ملاقات‌هایی را جهت چکاپ و تنظیم بریس ها برنامه ریزی می‌کند. پیروی از برنامه‌ی زمانی که متخصص ارتودنسی شما توصیه می‌کند برای اطمینان از اینکه بریس های شما به درستی کار می‌کنند و دندان‌های شما سالم هستند بسیار مهم است. خودداری از سفت کردن بریس ها فقط دوره‌ی درمان شمارا طولانی‌تر می‌کند. علاوه بر همه‌ی این‌ها لازم است که هر شش ماه یکبار به دندانپزشک معمولی خود مراجعه کنید تا از سالم و محکم بودن دندان‌های خود و همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان خود اطمینان حاصل فرمایید.
