دندان قروچه یا بروکسیسم (Bruxism) یک اختلال رایج دهانی است که میتواند به سردرد و درد فک منجر شود. عوامل مختلفی از جمله استرس، مشکلات خواب و ناهنجاری‌های دندانی در بروز این اختلال نقش دارند. اغلب افراد هنگام دندان قروچه متوجه آن نمی‌شوند و ممکن است پس از آن، احساس گرفتگی و درد در ناحیه فک را حس کنند.
خوشبختانه روش‌های مختلفی برای کنترل و کاهش دندان قروچه وجود دارد. از جمله این روش‌ها می توان به کاهش مصرف کافئین و غذاهای سفت، استفاده از کمپرس گرم، بهره گیری از محافظ دهان در شب و… اشاره کرد.
1. ماساژ سر و گردن را امتحان کنید
دندان قروچه و فشردن دندان‌ها به صورت مزمن میتواند موجب بروز درد در ناحیه فک و سردرد شود. ماساژ سر و گردن ممکن است در این زمینه کمک کننده باشد. می‌توانید با مراجعه به یک متخصص و استفاده از خدمات ماساژ درمانی درد و گرفتگی عضلات فک و گردن خود را کاهش دهید.
کسب اطلاعات در رابطه با تکنیک‌های ماساژ و انجام آن‌ها در منزل نیز میتواند مفید باشد. توصیه می‌شود زنگ هشداری را بر روی تلفن همراه خود تنظیم نمایید تا به شما یادآوری کند که از دندان قروچه اجتناب نمایید و با ماساژ یک استراحت کوتاه به بدن خود بدهید. از آنجایی که دندان قروچه اغلب عادتی ناخودآگاه است، یادآوری‌های روزانه میتواند به شناسایی و توقف این عادت کمک کند.
تفاوت دندان قروچه و فشردن دندان ها
دندان قروچه به معنای حرکت دندان‌ها به عقب و جلو روی هم است که باعث سایش سطح دندان‌ها می‌شود. در حالی که فشردن دندان‌ها تنها به قرار دادن دندان‌ها روی هم و فشار دادن عضلات فک اطلاق می‌شود. افرادی که دندان‌هایشان را می‌فشارند، لزوماً مشکلات مشابه دندان قروچه را تجربه نمی‌کنند.
2. استفاده از کمپرس گرم
قرار دادن کمپرس گرم بر روی ناحیه فک یا گردن میتواند به کاهش تنش و تسکین درد کمک کند. گرمای حاصل از کمپرس باعث شل شدن عضلات و افزایش گردش خون می‌شود. یک پارچه تمیز را در آب گرم خیس کرده و آن را بر روی مناطق دردناک فک یا گردن خود بگذارید. اگر دندان قروچه شما در طول شب رخ می‌دهد، می‌توانید این روش را به روتین صبحگاهی خود اضافه کنید.
3. کاهش استرس
استرس یکی از عوامل اصلی دندان قروچه است. مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که تحت استرس مزمن هستند، بیشتر در معرض دندان قروچه قرار دارند. مدیریت استرس با استفاده از روش‌هایی که برای شما مناسب است، میتواند کمک کننده باشد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- یوگا
- تای‌چی
- مدیتیشن
- تمرینات تنفس عمیق
یک روش دیگر که ممکن است برای کاهش استرس مؤثر باشد، بیوفیدبک است. در این روش که توسط پزشک انجام می‌شود، به شما آموزش داده می‌شود که چگونه با استفاده از بازخورد الکترومیوگرافی، عضلات فک را شل کنید. البته این روش نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
4. مصرف کافئین را کاهش دهید
افرادی که به طور مرتب کافئین مصرف میکنند، بیشتر از دیگران در معرض دندان قروچه قرار دارند. همچنین مصرف الکل یا دخانیات میتواند خطر دندان قروچه را افزایش دهد.
اگر در زمان خواب دندان قروچه می‌کنید، بهتر است مصرف کافئین را به ساعات صبح محدود کنید. نوشیدن چای گیاهی یا شیر قبل از خواب میتواند به آرامش بدن شما کمک کند.
5. از غذاهایی که نیاز به جویدن دارند دوری کنید
غذاهای سفت یا جویدنی ممکن است باعث تحریک فک در افرادی که دندان قروچه دارند شوند. مصرف این غذاها به فک فشار می‌آورد و ممکن است درد ناشی از دندان قروچه را تشدید کند.
برای افراد مبتلا به دندان قروچه، توصیه می‌شود از مصرف غذاهای زیر خودداری کنید:
- آدامس
- کارامل
- کره بادام زمینی
- پاستیل
- گوشت‌های سفت
- آجیل
- آبنبات سفت
- چوب شور
6. نوشیدن چای گیاهی را در دستور کار خود قرار دهید
نوشیدن چای گیاهی داغ میتواند به شل شدن عضلات کمک کند. یک فنجان چای گرم قبل از خواب میتواند به شما در به خواب رفتن سریع تر کمک کرده و احتمالاً از دندان قروچه جلوگیری کند.
7. از محافظ دهان یا اسپلینت استفاده کنید
دندانپزشک شما ممکن است استفاده از محافظ دهان یا اسپلینت را برای جلوگیری از دندان قروچه توصیه کند. این وسایل از دندان‌ها محافظت کرده و از آسیب دیدن آن‌ها جلوگیری میکنند. همچنین این محصولات می‌توانند درد ناشی از دندان قروچه را تسکین دهند.
محافظ‌های دهان به دو صورت آماده و سفارشی در دسترس هستند. نوع سفارشی محافظت بهتری ارائه می‌دهد، اما به واسطه سفارشی بودن هزینه بر است.
8. از طب سوزنی کمک بگیرید
طب سوزنی ممکن است به کاهش درد ناشی از دندان قروچه کمک کند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که تکنیک‌های فیزیوتراپی مانند طب سوزنی، ماساژ و تمرینات اصلاح وضعیت بدن می‌توانند مفید باشند، اما برای اثبات اثربخشی این روش‌ها تحقیقات بیشتری لازم است.
9. برخی تمرینات دهانی را انجام دهید
مشورت با پزشک یا دندانپزشک درباره تمرینات فک، زبان و دهان که می‌توانید در خانه انجام دهید، میتواند مفید باشد. تمرینات فک میتواند به شل شدن عضلات و جلوگیری از دندان قروچه کمک کند.
10. از برخی داروها استفاده کنید
افرادی که دندان قروچه شدید دارند، می‌توانند با استفاده از داروها شرایط خود را مدیریت کنند. از پزشک یا دندانپزشک خود در مورد تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم) تحقیق کنید تا متوجه تاثیر این اقدام شوید. این درمان ممکن است به شل کردن عضلات فک و تسکین درد و سفتی کمک کند. همچنین، ممکن است دندان قروچه و فشردن دندان‌ها را کاهش دهد.
یکی از معایب این روش، هزینه آن است. هر دوره تزریق میتواند هزینه بر باشد و معمولاً باید چند ماه صبر کنید تا دوره بعدی تزریق را انجام دهید.
تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود که آیا تزریق بوتاکس یک گزینه درمانی ایمن و موثر برای دندان قروچه است یا خیر. داروهای جایگزین شامل داروهای شل‌کننده عضلات (سیکلوبنزپرین ژنریک) و ایبوپروفن (داروهای ضدالتهابی) می‌شوند.
تشخیص زودهنگام و مداخله، بهترین راه برای مدیریت دندان قروچه است. آسیب به مینای دندان دائمی است. درد فک و سردرد ناشی از دندان قروچه شدید میتواند باعث افزایش استرس در طول روز شده و ممکن است دندان قروچه شبانه را تشدید کند.
عوارض دندان قروچه در صورت درمان نشدن
دندان قروچه مزمن در صورتیکه درمان نشود، ممکن است مشکلات زیر را ب.جود آورد:
- صاف شدن دندان‌ها
- حساسیت یا درد دندان
- سردردهای مزمن
- درد مزمن گردن
- درد فک، صورت یا گوش
- آسیب دیدن یا ترک خوردن دندان ها
- افتادن دندان‌ها
- اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
- بیخوابی
اگرچه این موارد به ندرت بوجود می آید، اما در موارد شدید دندان قروچه امکان دارد منجر به مشکل در جویدن، بلعیدن غذا یا صحبت کردن شود.
چه زمانی باید توسط دندانپزشک معاینه شویم؟
اگر دچار دندان قروچه هستید، باید توسط دندانپزشک ویزیت شوید. علائمی که ممکن است داشته باشید، مانند گرفتگی یا درد فک صبحگاهی را با او در میان بگذارید.
پس از تشخیص دندان قروچه، دندانپزشک میتواند گزینه‌های درمانی را توصیه کند، یک محافظ دهان یا اسپلینت سفارشی برای شما تهیه کند و تمرینات خانگی فک را به شما آموزش دهد.
خلاصه
دندان قروچه (بروکسیسم) یک بیماری شایع است که در اثر فشار آوردن و حرکت فک به جلو و عقب ایجاد می‌شود. این اتفاق باعث ساییدگی سطح دندان‌ها شده و میتواند منجر به عوارض متعددی از جمله درد فک، سردرد و مشکلات دندانی شود.
افراد زیادی در خواب دندان قروچه میکنند.. برای جلوگیری از دندان قروچه، به دندانپزشک مراجعه کنید و در مورد خوابیدن با محافظ دهان یا اسپلینت سوال کنید. برای شل کردن عضلات فک، ماساژ، کمپرس گرم، تمرینات فک و نوشیدن چای گیاهی را امتحان کنید. تکنیک‌هایی برای مدیریت استرس وجود دارد که میتواند در این زمینه کمک کننده باشد.
